मकर संक्रांती : “तिल-गुळ घ्या आणि गोड गोड बोला”

पौष महिन्यात, जेव्हा सूर्य देव धनु राशि सोडून मकर राशीत प्रवेश करतो. मग हिंदू धर्माचा हा सण मकर संक्रांती म्हणून साजरा केला जातो. मकर संक्रांतीच्या दिवशी सूर्याने उत्तरायणी चळवळ सुरू केली. म्हणूनच यास उत्तरायणी उत्सव देखील म्हटले जाते. भगवान शनिदेव मकर राशीचे स्वामी आहेत आणि या दिवशी सूर्य मकर राशीत प्रवेश करतात, या दिवशी जप, तपश्चर्या, ध्यान आणि धार्मिक क्रिया अधिक महत्त्वाच्या आहेत. याला कापणीचा सण देखील म्हणतात.या दिवसाआधी, सूर्य पृथ्वीच्या दक्षिण गोलार्धांवर थेट किरण टाकतो. ज्यामुळे रात्र जास्त आहे आणि उत्तर गोलार्धात दिवस कमी आहे. या कारणास्तव, थंडीचा हंगाम देखील टिकतो. या दिवसापासून सूर्य पृथ्वीच्या उत्तर गोलार्धकडे जाऊ लागतो. ज्यामुळे हवामानात बदल होत असून हे शेतकऱ्याच्या पिकांसाठी फायदेशीर आहे. आपल्या सर्वांना माहित आहे की, पृथ्वी पृथ्वीच्या उत्तर गोलार्धात आहे.

मकरसंक्रांती साजरी करण्याचा मार्ग (Way to celebrate Makar Sankranti in Marathi)

वेगवेगळ्या समजुतीनुसार या उत्सवाचे पदार्थही वेगवेगळे असतात पण डाळ आणि तांदूळची खिचडी ही या उत्सवाची प्रमुख ओळख आहे. या दिवशी गुळ व तूप सोबत खिचडी खाणे विशेष महत्वाचे आहे. याशिवाय मकर संक्रांतीलाही तिळ आणि गुळाला खूप महत्त्व आहे. या दिवशी सकाळी लवकर उठून तिळाने स्नान केले जाते.

यानंतर कुटुंबातील सर्व सदस्य सूर्य देवाची पूजा करतात, त्याला अर्घ्य अर्पण करतात आणि खिचडी अर्पण करतात. यासह, मकर संक्रांतीच्या दिवशी लोक पूर्वजांकडे लक्ष देतात आणि त्यांना तर्पण देखील देतात. या व्यतिरिक्त तीळ आणि गुळाचे लाडू आणि इतर पदार्थही या दिवशी बनवले जातात. यावेळी विवाहित महिला देखील हळदी कुंकुची देवाण घेवाण करतात. असा विश्वास आहे की यामुळे तिच्या पतीला दीर्घायुष्य मिळते.

जरी लोक हा आनंद, संपत्ती आणि दानधर्म हा सण त्यांच्या स्वत: च्या मार्गाने साजरा करतात, परंतु हा उत्सव लोकांना जोडण्याचे काम करतो, म्हणूनच मकर संक्रांतीचा हा सण आनंद आणि सुसंवाद आणि ऐक्याचे प्रतीक मानला जातो.

संक्रांतीच्या दिवशी, तिल आणि गूळापासून बनवलेल्या पदार्थांची देवाणघेवाण केली जाते, लोक तिल-लडू देताना एकमेकांना “तिल-गुळ घ्या आणि गोड गोड बोला” म्हणतात. महाराष्ट्रातील महिलांसाठी हा खास दिवस आहे. जेव्हा विवाहित महिला अतिथींना “हळद कुमकुम” या नावाने आमंत्रित करतात आणि त्यांना काही भांडी अर्पण म्हणून देतात.